Hulst

Lees hier het opiniestuk van Ger van Unen (zoals het voorgaande week te lezen viel in de PZC) over de marktwerking in de zorg. "Helaas is het resultaat niet wat men er van verwacht heeft. Ook in Hulst zijn de gevolgen voor medewerkers en cliënten van de marktwerking merkbaar."...

MARKTWERKING WMO MAAKT MEER KAPOT DAN ONS LIEF IS.

Kloosterzande, 11 maart 2007

Op 1 januari 2007 is de Wet maatschappelijke ondersteuning van kracht geworden. In de Wmo is onder andere de WVG (Wet Voorzieningen Gehandicapten) ondergebracht. Maar ook de toekenning van huishoudelijke zorg valt onder deze wet. Vanaf 1 januari zijn de gemeenten verantwoordelijk voor de uitvoering van de Wmo.

Een belangrijk kenmerk van de Wmo is dat deze wet de marktwerking in de zorg in stand houd. Gemeenten worden door de wet verplicht om de huishoudelijke zorg aan te besteden. Dit leidt ertoe dat thuiszorginstellingen moeten gaan concurreren op prijs. In Zeeland hebben ze dit gedeelte geprobeerd te verzachten door het zogenaamde Zeeuwse model. Helaas is het resultaat niet wat men er van verwacht heeft. Ook in Hulst zijn de gevolgen voor medewerkers en cliënten van de marktwerking merkbaar. In februari bleek dat de banen van 1500 gekwalificeerde thuiszorgmedewerkers op de tocht staan. Onder dwang van de aanbesteding bleken de Thuiszorgers A en B – welke zijn opgeleid om ook te kunnen signaleren en ondersteunen – te duur te zijn. Cliënten raken hun vertrouwde opgeleide thuiszorghulp kwijt en krijgen in plaats daarvan een goedkopere alphahulp. Een alphahulp is niet in dienst van de thuiszorginstelling maar is in dienst bij de cliënt en – hoewel een alphahulp vaak met liefde voor het vak heeft gekozen – is deze niet opgeleid.

Hoe mooi de woorden ook allemaal zijn, de invoering van de Wmo is gewoon een bezuinigingsoperatie. In de uitvoering gaat het mis met alle gevolgen voor de cliënten en de mensen die in de thuiszorg werken. Waar gaat het mis? De cliënten zijn vaak mensen op leeftijd. Zij zijn van een generatie die niet gewend is om dingen voor zichzelf te vragen. Er moet vastgesteld worden op welke zorg zij recht hebben. Er wordt gebruik gemaakt van computermodellen voor de vragenlijsten. Voorbeeld: er wordt telefonisch gevraagd:” Mevrouw, kunt u nog zelf wassen?” antwoord: “Ja”. Als men dan ter plaatse dezelfde vraag stelt en doorvraagt, blijk dat mevrouw helemaal geen wasmachine heeft. Deze mensen schamen zich er vaak voor dat ze sommige dingen niet meer zelf kunnen. Zij zullen dan ook op veel vragen ja antwoorden. Terwijl als er een menselijker indicatie zou plaatsvinden er een heel andere uitkomst zou zijn.

Als men toch koste wat kost wil bezuinigen dan moet men eerst eens kijken naar de manier van indicatiestelling. Deze gebeurt door het CIZ. (voorheen RIO). Een log bureaucratisch orgaan dat heel veel geld kost. Men kan wat een cliënt aan zorg nodig heeft rustig overlaten aan de gediplomeerde verzorgers van de thuiszorg. Zij weten als geen ander wat iemand nodig heeft. Wil je dan achteraf met steekproeven controleren of het goed is gegaan, is dat geen enkel probleem. De kans dat iemand dan daadwerkelijk de zorg krijgt die hij/zij nodig heeft is vele malen groter en het kost geen extra geld.

De Wmo is geïntroduceerd als een vereenvoudiging voor de cliënt, het 1-loket idee. De werkelijke reden is echter een financiële: gemeenten willen voor een dubbeltje op de eerste rang zitten. Dat blijkt uit het vorige week bereikte compromis tussen gemeenten en thuiszorginstellingen. In een bericht hierover in BN/DeStem van vorige week staat te lezen dat “de Zeeuwse gemeenten tijdelijk (cursivering auteur) ruimhartiger omgaan met toewijzing van huishoudelijke verzorging.” en “De gemeenten erkennen ook dat veel gebruikers van huishoudzorg in de Wmo niet zelf de zaken kunnen afhandelen met hun hulp. Het aandeel hulp met zorg blijft in de Wmo echter kleiner (cursivering auteur) dan nu.” volgens voorzitter A. de Vries van het College van Zorg en Welzijn. Tot aan 1 januari 2009 krijgen de thuiszorginstellingen de tijd om hun ‘overtollige’ verzorgenden als zelfstandig alphahulp te herplaatsen in verpleeg- en verzorgingshuizen en voor de huishoudelijke hulp extra alphahulpen te vinden.

De aap komt uit de mouw: niet het belang van de medewerker en de cliënt staat voorop, maar het financiële belang van de gemeenten. Cliënten gaan de dupe worden van het verdwijnen van de integrale zorg – één persoon voor persoonlijke als huishoudelijke zorg. Nu de huishoudelijke zorg is ondergebracht in de Wmo, zijn deze vormen van zorg per definitie versnipperd. Men zal in toenemende mate worden geconfronteerd met een persoon die komt poetsen, een ander voor het douchen en een derde die de steunkousen komt aandoen. Thuiszorgmedewerkers krijgen te maken met een verslechtering van arbeidsvoorwaarden. Mensen die doelbewust voor de thuiszorg hebben gekozen lopen nu het risico als zelfstandig alphahulp te worden herplaatst in een verpleeg- of verzorgingshuis en gaan daarmee verloren voor de thuiszorg. Alphahulpen worden bij nieuwe cliënten geconfronteerd met een forse salarisverlaging: van € 12,20 naar € 11 per uur.

De eerste week van februari heeft mijn partij een Meldpunt Wmo geopend. Tijdens deze meldweek werden de hierboven geschetste ontwikkelingen al duidelijk. Intussen roeren in Hulst zich ook het CDA en de PvdA. De verontrustheid van de PvdA beperkt zich vooralsnog tot de salarisdaling van de alphahulpen, terwijl het CDA meer op onze lijn zit.

Met de invoering van de Wmo hebben gemeenten een grotere beleidsvrijheid gekregen. Die beleidsvrijheid maakt het mogelijk om ongewenste uitkomsten van de wet teniet te doen. De gemeenten kunnen structureel een groter budget voor de huishoudelijke zorg ter beschikking stellen, zodat het aandeel hulp met zorg voor cliënten minimaal terug op het peil van 2006 wordt gebracht. Hiermee zou een herplaatsing van de medewerkers van de thuiszorg niet langer nodig zijn en kan het salaris van de alphahulpen worden gehandhaafd op het huidige niveau van € 12,20. De SP-fractie in Hulst zal hier tijdens de commissievergadering Samenleving op 21 maart sterk op aandringen. We hopen dat we ook dan het CDA en de PvdA aan onze zijde zullen vinden. De SP-fractie in Hulst zal in de raadsvergadering van 5 april weer proberen middels moties en amendementen de WMO in sociale banen te leiden. Maar waarschijnlijk zullen wij weer de enige zijn die voor zullen stemmen. Onze Tweede Kamerfractie maakt zich tegelijkertijd sterk voor het verwijderen van de marktwerking uit de Wmo. Want de marktwerking maakt meer kapot dan ons lief is en moet dus uit de Wmo.

Ger van Unen
Fractievoorzitter SP-Hulst

• Dossier thuiszorg/WMO